بیزینس پلن چیست؟ نوشتن بیزینس پلن چه اصولی دارد؟
بیزینس پلن که با نام طرح تجاری نیز شناخته می‌شود، مهم‌ترین راه برای حرکت بیزینس شما در مسیر موفقیت می‌باشد.
بیزینس پلن به معنای مجموعه‌ای از برنامه‌ها در راستای رسیدن بیزینس شما به موفقیت و راه‌هایی برای عملی‌کردن آن برنامه‌ها است.
در بیان ساده‌تر، حتی اگر شما یک پاراگراف از برنامه‌ها و اهداف بیزینس خود را روی یک کاغذ یادداشت کنید، یک بیزینس پلن نوشته‌اید.
باتوجه به اینکه مفهوم بیزینس پلن چیست در عصر امروز بسیار گسترده و پیچیده است، بنابراین برنامه‌ریزی برای رسیدن به موفقیت نیز پیچیده‌تر از گذشته شده است.
بیزینس پلن تنها مربوط به بیزینس‌های جدید نمی‌باشد و تمام بیزینس‌ها چه قدیمی و چه جدید به یک پلن تجاری دقیق نیازمند هستند. اگر شما مدیر یک بیزینس هستید اولین کار برای رسیدن به موفقیت، نوشتن بیزینس پلن است.
اگرچه برای موفق‌شدن در بیزینس خود نیازمند تبلیغات و بازاریابی نیز می‌باشید اما قبل از هرکاری باید به نوشتن بیزینس پلن اقدام کنید.
شاید برای شما نیز این سوال‌ها پیش آمده باشد که بیزینس پلن چیست؟ بیزینس پلن برای چه کسانی مناسب است؟ چگونه به نوشتن بیزینس پلن اقدام کنیم؟
چگونه می‌توان این همه برنامه و هدف را کنار یکدیگر قرار داد و از آن یک طرح و پلن برای آینده‌ی بیزینس ساخت؟ چرا لازم است یک بیزینس پلن طراحی نماییم؟ بیزینس پلن چه مزیت‌هایی دارد؟ آیا بیزینس پلن معایبی نیز دارد؟
مزایای نوشتن بیزینس پلن چیست؟
بیزینس پلن چیزی فراتر از یک طرح و برنامه‌ی ساده است. اگر بیزینس پلن به‌شکل صحیح طراحی شود، می‌تواند آینده‌ی احتمالی بیزینس شما را پیش‌بینی نماید. یک بیزینس پلن عالی و درست، آینده‌ی همراه با موفقیت را برای بیزینس شما رقم خواهد زد! فواید بیزینس پلن شامل موارد زیر است:
۱.تعیین استراتژی‌های بازاریابی بیزینس
مخاطبان هدف بیزینس شما چه کسانی هستند؟ مزیت‌هایی که به شما توانایی رقابت‌کردن با دیگران را می‌دهد، چیست؟ شما با چه روش‌هایی مشتریان بالقوه را به کسب‌وکار خود جذب می‌کنید؟
استراتژی بازاریابی یکی از فاکتورهای اصلی موفقیت در تجارت است. در نوشتن بیزینس پلن تمام استراتژی‌ها، خصوصا استراتژی بازاریابی در نظر گرفته شده است.
۲.نظارت و مدیریت همه‌جانبه بیزینس
یک بیزینس پلن درست و ایده‌آل، یک تصویر شفاف از بیزینس شما ارائه می‌دهد. بیزینس پلن به مدیران کسب‌وکارها کمک می‌کند تا به‌شکل یکجا تمام استراتژی‌های بیزینس را ببینید، آنها را بررسی کنید و آنالیز نمایید، نقاط ضعف و قوت آن را پیدا کنید و برای بهبود نقاط ضعف برنامه‌ریزی نمایید.
یک بیزینس پلن صحیح بازار هدف کسب‌وکار را مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌دهد و به مدیران آن بیزینس نشان می‌دهد که آیا محصول آنها با بازار هدف هماهنگی دارد یا خیر.
علاوه بر این بیزینس پلن تمام هزینه‌های شرکت را در بازه‌های کوتاه و بلندمدت مورد بررسی قرار می‌دهد و هزینه و درآمد شرکت را مقایسه می‌نماید. سپس با کاهش هزینه‌های جانبی از ضرر شرکت پیشگیری می‌کند.
۳.شفافیت سرمایه‌ی شرکت:
برای یک کارآفرین تازه‌کار که تمایل دارد از راه سرمایه‌گذاری رشد کند، بیزینس پلن می‌تواند این امکان را برای بیزینس او فراهم کند که سرمایه‌های بیزینس به‌شکل برنامه‌ریزی شده و در جای مناسب استفاده شود.
۴.اولویت‌های شرکت
بدیهی است که مدیران بیزینس‌ها فرصت رسیدگی به تمام امور را ندارند. اولویت‌های یک کسب‌وکار توسط بیزینس پلن شناسایی و تعیین می‌شود.
یک بیزینس پلن صحیح به مدیران کسب‌وکارها کمک می‌کند تا بتوانند برای تمام کارهای شرکت، وقت و انرژی لازم را صرف کنند.
۵.مدیریت بیزینس
بیزینس پلن، مدیریت پرسنل بیزینس را ساده‌تر می‌کند و برای مدیران این امکان را فراهم می‌کند که نتیجه‌ی نحوه‌ی مدیریت خود را ببینند و نقاط ضعف و قوت خود را شناسایی و برای بهبود آن تلاش نمایند.
بیزینس پلن کمک می‌کند تا وظایف به نحو صحیح میان پرسنل تقسیم شود و نظارت‌های مناسب بر کار آنها صورت گیرد.
نوشتن بیزینس پلن یا طرح و برنامه‌ی کسب‌وکار اگرچه امری طاقت‌فرسا و وقت‌گیر می‌باشد، اما کاری مهم و باارزش می‌باشد.
بررسی‌های انجام‌شده نشان می‌دهد که احتمال رشد و ترقی شرکت‌های دارای بیزینس پلن، دو برابر شرکت‌هایی است که از بیزینس پلن استفاده نکرده‌اند.
بیزینس پلن برای چه کسانی مناسب است؟
در پاسخ به این سؤال باید گفت که تمام کسب‌وکارها به نوشتن بیزینس پلن نیازمند هستند.
بیزینس پلن تمام ملاحظات کسب‌وکار را به‌صورت همه‌جانبه، از معرفی شرکت تا روش‌های درآمدی آن دربرداشته و در قالب یک سند یا برنامه ارائه می‌دهد.
بنابراین صاحبان انواع مختلف کسب‌وکار، باید برای تمام ابعاد بیزینس خود برنامه‌ریزی داشته باشند.
به بیان ساده‌تر هر بیزینسی که نیاز به معرفی محصولات یا کسب‌وکار خود دارد، به بیزینس پلن نیز نیاز خواهد داشت.
بیزینس پلن چیست؟ بیزینس پلن یک کسب‌وکار نقشه‌ای است که باید پیوسته به‌روزرسانی شود، بنابراین به روی کاغذ آوردن آن نیازی نخواهد بود.
اما استثنایی که برای این موضوع وجود دارد، زمانی است که تمایل به معرفی کسب‌وکار خود برای سرمایه‌گذاران، مشتریان بالقوه و… دارید. در این شرایط به نوشتن بیزینس پلن کامل خود روی کاغذ و در یک فرمت استاندارد نیاز خواهید داشت.
چگونه به نوشتن بیزینس پلن اقدام کنیم؟
اصول بیزینس پلن چیست؟ چگونه می‌توان یک بیزینس پلن صحیح و مناسب نوشت؟ فارغ از سبک و شیوه‌ای که برای بیزینس پلن کسب‌وکار خود انتخاب کرده‌اید، یا اینکه از چه طرحی برای نوشتن بیزینس پلن خود استفاده می‌کنید (یک صفحه‌ای یا کامل)، ۹ بخش کلیدی در تمام بیزینس پلن‌ها باید گنجانده شود.
شما می‌توانید ضمن مدنظر قراردادن این ۹ بخش، می‌توانید وابسته به نوع و شرایط کسب‌وکار خود روی تعدادی از بخشها بیشتر تاکید کنید یا اینکه از بعضی از بخشها سریعتر عبور کنید. بخش‌های اصلی بیزینس پلن چیست؟ ما ۹ بخش اصلی آن را در زیر آورده‌ایم:
1.بخش معرفی و خلاصه‌ای از بیزینس
اولین بخش از بیزینس پلن چیست؟ اولین بخش، خلاصه‌ی مختصری از کسب‌وکار شما را شامل می‌شود: فعالیتی که در شرکت انجام می‌دهید، محصولات و سرویس‌های خدمات شما، پیشرفت شرکت شما تا امروز و طرح‌هایی که برای آینده دارید.
برای این منظور با یک معرفی کوتاه یک جمله‌ای شروع نمایید. این جمله یک توضیح کوتاه درباره‌ی کسب‌وکار شما می‌باشد که شیوه‌های منحصربه‌فرد شما را به‌شکل مختصر بیان می‌کند.
بقیه‌ی Executive Summary باید به توضیح مختصر داستان شرکت، محصولات، خدمات و موقعیت ویژه‌ی بیزینس شما بپردازد. دستاوردهای مختلف خود را شرح دهید و پیش‌بینی خود از آینده‌ی نزدیک کسب‌وکار خود را برای مخاطبان بیان کنید.
لازم به ذکر است تلاش کنید که در این بخش از لحن و سبک نگارش مناسبی استفاده کنید.
برای دیدن صفحه ی آموزش رایگان سئو کلیک کنید.
2.بخش بیان مشکلات و راه‌حل‌ها
توضیح مشکلات موجود در بیزینس و ارائه‌ی راه‌حل‌ها و ایده‌هایی برای رفع آنها ضروری می‌باشد.
وقت‌گذاشتن یک مدیر برای توضیح مشکلات موجود و ارائه‌ی راه‌حل با توجه به شرایط موجود نشانه‌ی آن است که می‌داند در هنگام مشکلات شرکت چه کار کند، با بازار هدف آشنا است و آمادگی دارد تا در زمان مشکلات موجی از تحول به راه بیندازد.
3.معرفی محصولات یا خدمات شرکت H3
برای توضیح کسب‌وکار خود لازم است که بیان کنید که محصولات یا خدمات شما چه مشکلاتی را حل می‌کند. بنابراین باید بیشتر وارد جزئیات محصولات شوید.
بخش مجزایی را برای بیان‌کردن کاربرد محصولات یا خدمات خود درنظر بگیرید (اینکه محصولات چگونه باید مورد استفاده قرار گیرد و چه مشکلاتی از مصرف‌کنندگان را حل می‌کنند). توجه داشته باشید بیان جزئیات ریزتر در این بخش ضرورتی ندارد.
یک روش بیان این توضیح، استفاده از نمودارهای گرافیکی به‌شکل مرحله به مرحله می‌باشد.
به این صورت که می‌توانید ۳ تا ۶ مرحله بعنوان روش استفاده از محصولات یا خدمات خود در نظر می‌گیرید و سپس با کمک یک نمودار گرافیکی ساده این مراحل را به‌صورت یک فرآیند پیوسته نمایش می‌دهید.
اگر محصول موردنظر شما فیزیکی باشد، می‌توانید از روش متفاوت دیگری استفاده نمایید. بعنوان نمونه می‌توانید از تصویر محصول استفاده کنید و ویژگی‌های خاصی که باعث تمایز آن است را با استفاده از فلِش نشان دهید.
روش دیگری که می‌توانید از آن بهره ببرید استفاده‌کردن از تصاویر قبل و بعد استفاده از آن محصول می‌باشد، روش سوم استفاده از یک متن خلاصه که بیان می‌کند که چگونه این محصول زندگی فرد یا افرادی را بهبود بخشیده است.
4.بازار هدف بیزینس
ابتدا لازم است که بر اساس مواردی مانند شخصیت، سلایق، موقعیت اجتماعی، میزان درآمد ماهیانه، سن، جنسیت، لوکیشن و… مشتریان هدف خود را تعریف نمایید.
این کار نشان‌دهنده‌ی این است که شما پیرامون زمینه‌ی بیزینس و بازارهای کسب‌وکار خود کاملا آگاه و مطلع هستید. افزون بر این، برای نوشتن مدل بازاریابی نیز به آن احتیاج خواهید داشت.
5.بررسی و تجزیه و تحلیل رقیبان
علاوه بر تعریف مشتریان هدف، باید بیزینس‌های دیگری که در حوزه‌ی فعالیت شما کار می‌کنند را نیز شناسایی نموده و آنها را بررسی کنید.
مقایسه‌ی بیزینس خودتان با رقیبان سبب می‌شود که بتوانید علاوه بر نقاط ضعف و قوت خود، امتیازات و برتری‌های خود را نیز نشان دهید.
ایده‌های خاص که منحصربه‌فرد باشند و هیچ رقیبی برای آنها وجود نداشته باشد، بسیار نایاب هستند. توجه به این نکته نیز ضروری است که اگر واقعاً هیچ کس قبل از شما به آن ایده فکر نکرده باشد، این سوال پیش می‌آید که «شاید واقعاً این ایده خیلی هم خوب نباشد؟!»
بعد از مشخص‌کردن رقبا، لازم است یک جدول ایجاد کنید. تمام رقبا را در آن جدول ساماندهی نماید و بیزینس خود را نیز در ستون پایانی سمت چپ قرار دهید. زیرا استاندارد جدولهای تحلیل رقبا به این شکل است.
اگر در یافتن رقبا دچار مشکل شدید، به سراغ محصولات مشابه بروید. افزون بر این می‌توانید بیزینس‌هایی را که ممکن است در آینده وارد حوزه‌ی کاری شما شوند را نیز پوشش دهید
(بعنوان نمونه بعد از مطلع شدن از ایده‌ی شما)، یا اینکه بیزینس‌هایی را که راه‌های مشابه شما را امتحان کرده‌اند اما موفق نشده‌اند، را نیز بررسی کنید. بررسی رقبا فرصت مناسبی برای نشان‌دادن امتیازات و برتری‌های خود است.
مدلهای Business Model یا مدل کسب‌وکار:
خصوصیات مدلهای بیزینس پلن چیست؟ در نوشتن بیزینس پلن باید وارد ریزترین جزئیات کسب‌وکار شویم.
علاوه بر آن باید توضیح دهید که بیزینس شما چطور فعالیت می‌کند، از ابتدا یعنی تأمین مواد اولیه بیزینس تا پیداکردن مشتریان و مدیریت امور را باید در بیزینس پلن بیاورید.
بسته به نوع و زمینه‌ی فعالیت بیزینس خود می‌توانید همه یا تعدادی از مدل‌هایی که در زیر آورده‌ایم را در بیزینس پلن خود بگنجانید:
1.مدل پرسنل و تیم کارکنان بیزینس
در این بخش، شرکت و پرسنل آن را با جزئیات بیشتری شرح می‌دهید.
پرسنل شرکت شما چه کسانی هستند؟ چرا آنها را انتخاب کرده‌اید؟ چقدر سابقه کار دارند و نقش و سمت آنها در بیزینس شما چیست؟
در این بخش باید جزئیاتی مانند سابقه تحصیلی و سابقه کار پرسنل و… اشاره کنید. این بخش یک فرصت مناسب برای برقراری یک رابطه‌ی گرم و نزدیک با مخاطبان هدف است. هر چه این ارتباط بهتر شکل بگیرد، به نفع شما و بیزینس شما خواهد بود.
توجه داشته باشید که شما می‌توانید این بخش را دقیقاً بعد از بخش خلاصه اجرایی یا در هر بخشی بعد آن که صلاح می‌دانید، در بیزینس پلن قرار دهید.
2.مدل بیزینس تولیدی
با چه شیوه‌هایی محصولات خود را تولید کنید؟ در این مدل باید محصولات فیزیکی، فرآیند تأمین کردن منابع یا فرآیند تولید محصول را بیان کنید. اگر شما ارائه‌دهنده‌ی یک سرویس خدمات هستید،
باید بیان کنید که چگونه خدمات بیزینس توسط شما یا یک تیم خاص ارائه خواهد شد؟ روند ارائه‌ی خدمات به چه شکل است؟
دیجیتال مارکتینگ آموزش
3.مدل کسب درآمد
باید چگونه کسب درآمد کنید؟ با توجه به اینکه پاسخ به این بسیار ضروری به نظر می‌رسد، اما هنوز هم افرادی وجود دارند که هنگام وارد‌شدن به دنیای کسب‌وکار، دقیقاً از ابتدای فعالیت بیزینس چگونگی کسب درآمد خود را مشخص نمی‌کنند.
حتی مدیران بیزینس‌هایی که محصول مشخصی را می‌فروشند، احتمالاً برای مشخص‌کردن حاشیه سود دقیق خود نیازمند آزمون و خطا خواهند بود.
4.مدل عملیاتی روزانه
قرار است برنامه‌ی کاری روزمره‌ی بیزینس شما چه سبکی داشته باشد؟ در این بخش لازم است توضیح دهید که کارکنان شما روزانه چه کارهایی انجام خواهند داد و مسئولیت‌ها در بیزینس شما چگونه خواهد بود.
5.مدل توزیع محصول یا خدمات
برنامه‌ی بیزینس شما برای فروش محصولات یا ارائه‌ی خدمات چیست؟ آیا خود بیزینس محصول نهایی را مستقیم به مصرف‌کننده می‌رساند؟ آیا قرار است عمده فروشی هم انجام شود؟ آیا از یک تیم توزیع‌کننده کمک گرفته خواهد شد یا اینکه برنامه‌ریزی‌های دیگری مدنظر شما است؟
6.مدل Financial Plan یا مدل مالی
شما در بخش‌های قبل بیزینس پلن خود بیان کرده‌ايد که شرکت شما چگونه فعالیت می‌کند، شیوه‌های کسب درآمد آن چگونه خواهد بود. در این بخش لازم است که به شرح هزینه و درآمد شرکت با جزئیات دقیقتر بپردازید.
اگر مدیر یک کسب‌وکار باسابقه هستید، به این معنا است که باید سابقه‌ی مالی شما طی ۱ تا ۳ سال گذشته به همراه پیش‌بینی سال آینده‌ی درآمدی شرکت مدنظر باشد.
اگر مدیر یک بیزینس تازه‌کار هستید، باید برای درآمد ۲ تا ۳ سال آینده‌ی بیزینس خود یک پیش‌بینی دقیق داشته باشید.
یکی از ساده‌ترین روش‌ها برای نمایش‌دادن سابقه و پیش‌بینی مالی یک شرکت، تهیه‌کردن یک صورت حساب مالی یا profit & loss statement می‌باشد.
در هر ردیف از جدول یک آیتم درآمدی (هزینه) و در هر ستون از آن یک بازه زمانی (ماه، فصل یا سال) قرار می‌گیرد. می‌توانید در ابتدا با سالهای اخیر شروع نمایید و سپس به درآمد و هزینه‌ی پیش‌بینی شده برای آینده‌ی شرکت بپردازید.
7.مدل بازاریابی و جذب مشتری
برای جذب مشتریان و حفظ آنها چه برنامه‌هایی دارید؟ تمام اقدامات و شیوه‌های مدنظر خود پیرامون بازاریابی را در این بخش بیان کنید.
در پایان باید گفت که بیزینس پلن، مجموعه‌ای از ایده‌ها و اهداف مختلف پیرامون نحوه‌ی اداره بیزینس است. توجه داشته باشید که پاسخ‌دادن به سوالات مربوط به نوشتن بیزینس پلن از نوشتن خود آن مهم‌تر است.
