آیا یک ایده جدید برای کسبوکار خود دارید، اما نمی‌دانید چگونه آن را عملی کنید؟ آیا می‌خواهید مدل کسبوکار بیزینس خود را بهبود بخشید؟ آیا برای نوشتن طرح کسبوکار خود به کمک نیاز دارید؟ لازم است بدانید که یک تکنیک وجود دارد که می‌تواند راه‌حلی را که به دنبال آن هستید به شما ارائه دهد، و آن بیزینس مدل یا بوم کسب و کار است.
در این مطلب، بوم یا مدل کسب و کار، به همراه مراحل ایجاد آن به صورت کامل توضیح داده شده است. برای نوشتن بیزینس مدل یا بوم کسب و کار خود با ما همراه باشید.
بوم یا مدل کسبوکار چیست؟
بوم کسب و کار صرفاً طرحی است که توضیح می‌دهد چگونه یک کسبوکار باید کسب درآمد کند.
این بوم توضیح می‌دهد که پایگاه مشتریان شما شامل چه کسانی است و چگونه به آنها ارزش می‌دهید و جزئیات مربوط به تامین مالی برای آنها چگونه است.
بیزینس مدل یا بوم کسب و کار به شما امکان می‌دهد بخش‌های مختلف مربوط به کسبوکار خود را در یک صفحه تعریف کنید.
بیزینس مدل یا بوم کسب و کار یک ابزار مدیریتی استراتژیک است که به شما امکان می‌دهد ایده‌ی تجاری خود را تجسم و ارزیابی کنید. این سند یک صفحه‌ای شامل 9 کادر است که عناصر اساسی یک تجارت را نشان می‌دهد.
بوم یا مدل کسبوکار با ارائه روشی بسیار ساده برای درک عناصر اصلی و مختلف یک بیزینس، طرح کسب‌وکارهای سنتی را که در چندین صفحه و به شکل گسترده تنظیم شده است، شکست می‌دهد.
سمت راست بوم کسب و کار بر روی مشتری یا بازار تمرکز می‌کند (عوامل خارجی موثر بر کسبوکار که تحت کنترل شما نیستند) در حالی که سمت چپ بوم بر روی تجارت شما تمرکز می‌کند
(عوامل داخلی که اغلب تحت کنترل شما هستند). در وسط بوم کسبوکار، ارزش پیشنهادی را دریافت می‌کنید. قسمت وسط بوم کسب و کار یا بیزینس مدل، مبادله ارزش بین کسبوکار شما و مشتریان شما را نشان می‌دهد.
بیزینس مدل یا بوم کسب و کار در اصل توسط الکس استروالدر و ایو پیگنور توسعه داده شد و در کتاب آنها “تولید مدل کسب و کار” به عنوان یک چارچوب دیداری برای برنامه‌ریزی، گسترش و تست مدل(های) کسبوکار یک بیزینس یا سازمان معرفی شد.
چرا به مدل یا بوم کسب و کار نیاز دارید؟
BMC یا بوم کسب و کار ، یک نمای کلی از مدل کسبوکار ارائه می‌دهد و در مقایسه با طرح کسبوکار سنتی فاقد جزئیات غیرضروری است.
ماهیت بصری بوم کسب و کار ، ارجاع و درک آن را برای هر کسی آسان می‌کند.
ویرایش بوم کسب و کار آسان است و می‌توان آن را به راحتی با کارمندان و سهامداران شرکت به اشتراک گذاشت.
بیزینس مدل یا بوم کسب و کار می‌تواند توسط سازمان‌های بزرگ و همچنین شرکتهایی با تعداد کارمند کم استفاده شود.
بیزینس مدل روشن می‌کند که چگونه جنبه‌های مختلف کسبوکار با یکدیگر مرتبط هستند.
شما می‌توانید از یک الگوی BMC برای راهنمایی یک جلسه طوفان فکری در مورد تعریف موثر مدل کسبوکار خود استفاده کنید.
چگونه یک بیزینس مدل یا بوم کسب و کار بسازیم؟
نه بخش اصلی در بوم کسب و کار وجود دارد که عبارت هستند از: ارزش پیشنهادی مشتری، بخش‌های مشتری، کانال‌ها، روابط با مشتری، جریان‌های درآمد، منابع کلیدی، شرکای کلیدی، فعالیت‌های کلیدی و ساختار هزینه‌ها.
هنگام پرکردن بوم کسب و کار ، در مورد هر یک از این عناصر جلسات طوفان فکری و تحقیق انجام خواهید داد. داده‌هایی که جمع‌آوری می‌کنید را می‌توان در هر بخش مربوط به بوم قرار داد. بنابراین باید هنگام شروع تمرین باید از یک بوم مدل کسبوکار آماده کمک بگیرید.
در ادامه این مطالب از شما میخواهیم برای دیدن صفحه ی آموزش سئو رایگان کلیک کنید.
نه جزء بوم کسب و کار چیست؟
بیایید با جزئیات بیشتر نه جزء اصلی بیزینس مدل BMC)) را بررسی کنیم.
1.قسمت مشتریان
مشتریان، گروهی از افراد یا شرکتهایی هستند که می‌خواهید برای ارائه‌ی محصول یا خدمات خود آنها را هدف قرار دهید و محصولات خود را به آنها بفروشید.
تقسیم‌بندی مشتریان خود بر اساس شباهت‌هایی مانند منطقه جغرافیایی، جنسیت، سن، رفتارها، علایق و… به شما این فرصت را می‌دهد که به طور خاص راه‌حل‌هایی که به آنها ارائه می‌دهید را سفارشی کنید و بتوانید به نیازهای آنها بهتر پاسخ دهید.
بعد از تجزیه و تحلیل کامل بخش مشتریان خود، می‌توانید تعیین کنید که باید به چه کسانی خدمت ارائه کنید و کدام دسته از افراد را نادیده بگیرید. سپس باید برای هر کدام از بخش‌های مشتریان، پرسونای مشتری ایجاد کنید.
گروه‌های مختلفی از مشتریان وجود دارد که یک بیزینس مدل یا بوم کسب و کار می‌تواند آنها را هدف قرار دهد. این گروه‌ها عبارتند از:
2.ارتباط با مشتری
در این بخش، باید نوع رابطه‌ای را که با هر گروه از مشتریان خود خواهید داشت یا نحوه تعامل با آنها در طول سفر مشتری با شرکت خود را تعیین کنید.
چندین نوع ارتباط با مشتری وجود دارد:
3.کانال‌ها
این بخش از بوم کسب و کار توضیح می‌دهد که چگونه شرکت شما با مشتریان ارتباط برقرار می‌کند. کانال‌های ارتباطی نقاط تماسی هستند که به مشتریان شما اجازه می‌دهند با شرکت شما ارتباط برقرار کنند.
کانال‌ها در افزایش آگاهی مشتریان از محصول یا خدمات شما و همچنین ارائه ارزش‌های پیشنهادی شما به آنها نقش مهمی دارند. همچنین می‌توان از کانال‌ها برای اجازه‌دادن به مشتریان برای خرید محصولات یا خدمات و ارائه‌ی پشتیبانی پس از فروش استفاده کرد.
دو نوع کانال وجود دارد:
4.جریان‌های درآمد
جریان‌های درآمد، منابعی هستند که یک شرکت از طریق فروش محصول یا ارائه‌ی خدمات خود به مشتریان، درآمد کسب می‌کند. در این بلوک یا بخش، باید توضیح دهید که چگونه از ارزش‌های پیشنهادی خود درآمد کسب خواهید کرد.
یک جریان درآمد می‌تواند به یکی از مدل‌های درآمد زیر تعلق داشته باشد:
- درآمد مبتنی بر تراکنش: این نوع درآمد از مشتریانی که یک بار پرداخت می‌کنند، کسب می‌شود.
- درآمد مکرر: این درآمد حاصل از پرداخت‌های مداوم برای خدمات مستمر یا خدمات پس از فروش، می‌باشد.
راه‌های مختلفی وجود دارد که می‌توانید از آنها درآمد کسب کنید:
5.فعالیت‌های کلیدی
فعالیت‌ها یا وظایفی که برای تحقق هدف تجاری شما باید انجام شود، چیست؟ در این بخش، شما باید تمام فعالیت‌های اصلی برای تحقق یا عملی‌شدن بوم کسب و کار خود را فهرست کنید.
این فعالیت‌های کلیدی باید بر تحقق ارزش‌های پیشنهادی، دستیابی به بخش‌های مشتری، حفظ روابط با مشتریان و ایجاد درآمد متمرکز شوند.
سه دسته فعالیت کلیدی وجود دارد:
- تولید یا Production : شامل طراحی، ساخت و ارائه محصول در مقادیر قابل توجه و با کیفیت برتر می‌شود.
- حل مسئله یا Problem-solving : شامل یافتن راه‌حل‌های جدید برای مشکلات فردی که مشتریان با آن مواجه هستند، می‌شود.
- پلتفرم/شبکه یا Platform/ network : شامل ایجاد و نگهداری پلتفرم‌های است. به عنوان نمونه، مایکروسافت یک سیستم عامل قابل اعتماد برای پشتیبانی از محصولات نرم‌افزاری شخص ثالث ارائه می‌دهد.
6.منابع مهم
جایی است که فهرستی از منابع کلیدی یا ورودی‌های اصلی را برای انجام فعالیت‌های اصلی و مهم با هدف ایجاد ارزش پیشنهادی فهرست می‌کنید.
انواع مختلفی از منابع کلیدی وجود دارد که شامل موارد زیر است:
- انسان (کارکنان)
- مالی (نقدی، خطوط اعتباری و… )
- فکری (برند، حق ثبت اختراع، IP، حق چاپ)
- فیزیکی (تجهیزات، موجودی، ساختمان)
7.شرکای کلیدی
شرکای کلیدی، شرکت‌ها یا تامین‌کنندگان خارجی شرکت هستند که به شما در انجام فعالیت‌های کلیدی کمک می‌کنند. این مشارکت‌ها معمولا به منظور کاهش ریسک و به دست آوردن منابع مالی ایجاد می‌شوند.
انواع مشارکت‌هایی که وجود دارند شامل موارد زیر است:
- اتحاد استراتژیک یا Strategic alliance : مشارکت بین شرکت‌های غیر رقیب
- Coopetition: مشارکت استراتژیک بین شرکای بیزینس
- سرمایه‌گذاری‌های مشترک: بین شرکای یک کسبوکار جدید و در حال توسعه
- روابط خریدار و تامین‌کننده: اطمینان از عرضه قابل اعتماد محصولات یا خدمات
8.ساختار هزینه‌ها
در این بلوک، تمام هزینه‌های مرتبط با راه‌اندازی بوم کسب و کار خود را شناسایی می‌کنید.
در این بخش باید روی ارزیابی هزینه‌ی ایجاد و ارائه پیشنهادهای ارزشی خود، ایجاد جریان‌های درآمدی و حفظ روابط با مشتریان تمرکز کنید.
هنگامی که منابع، فعالیت‌های اساسی و شرکای کلیدی خود را مشخص کردید، انجام این کار آسان خواهد بود.
بر اساس هزینه‌ها، کسب‌وکارها دو دسته هستند:
- کسب‌وکارهای هزینه محور :به حداقل رساندن هزینه‌ها در صورت امکان
- کسب‌وکارهای ارزش محور: بر ارائه حداکثر ارزش‌ها به مشتریان تمرکز می‌کنند.
9.گزاره‌های ارزشی
این بخش، قسمتی است که در قلب بیزینس مدل یا بوم کسب و کار قرار دارد. این امر نشان‌دهنده‌ی راه‌حل منحصر‌به‌فرد شما (محصولات یا خدمات شما) برای مشکلی است که مشتریان با آن مواجه هستند یا اینکه برای مشتریان ارزش ایجاد می‌کند.
ارزش پیشنهادی باید منحصر‌به‌فرد باشد یا با ارزش پیشنهادی رقبای شما متفاوت باشد. اگر محصول جدیدی ارائه می‌کنید، باید نوآورانه و غیرمخرب باشد. یا اینکه اگر محصولی را ارائه می‌دهید که از قبل در بازار وجود دارد، باید با ویژگی‌ها و امتیازات جدید متمایز شود.
دو نوع ارزش پیشنهادی وجود دارد:
- ارزش پیشنهادی کمی: قیمت و سرعت خدمات
- ارزش پیشنهادی کیفی:تجربه یا پرسونای مشتری
در پایان هنگامی که بوم کسب و کار خود را کامل کردید، می‌توانید آن را با سازمان و سهامداران خود به اشتراک بگذارید و بازخورد آنها را نیز دریافت کنید.
بوم کسب و کار یک سند زنده است، بنابراین پس از تکمیل باید دوباره آن را بررسی کنید و از مرتبط‌‌بودن، به‌روزبودن و دقیق‌بودن آن اطمینان حاصل کنید.
